De egregie, sapienter, iocose dictis ac factis regis Mathiae

Előszó

INTRODUCTIO.
De vita operibusque Galeotti Mártii*
Galeoltum Martium Narniae in oppido Umbriae e gente vetere anno 1427. esse natum ciedimus. De parentibus eius paulum scimus; ubi didicerit elementa, nescimus. Ferme vicesimum annum ágens Ferrariae in schola Gua-rini Veronensis una cum Iano (lohanne) Pannonio celeberrimo poéta, postea episcopo Quinqueecclesiarum (in Hungaria) didicit. Anno 1450. Romám pro-ficiscitur et eodem anno Patavii docuit et medicinae discendae operám de-dit. lanus Pannonius a. 1458. in Hungáriám reversus eum invitationi a. 1461. satisfacientem ad se invitavit. Budae in aula repis Mathiae Corvini complu-res Hungaros (inter quos imprimis Iohannes Vilez de Zredna episcopus Va-radiensis, postea archiepiscopus Strigoniensis memorandus est) cognovit. In Hungaria autem paulum temporis commoratur; revertitur in Italiam, mox Hispániám et Galliam et Britanniam visitat. Anno 1463. iam denuo Patavii invenimus, mox (1464.) Bononiae, ubi ferme annum docuit, quo anno (1464.) in Franciscum Philelphum duas invectivas de Sfortiade scripsit. Eodem anno a Iano Pannonio iterum in Hungáriám vocatur et fortasse a 1465., cum esset lanus legátus in Italiam missus, in Hungáriám ab eo deducitur. In Hungaria scriptus esse liber, qui est De homine, habetur, quo provocavit Georgium Merulam. Anno 1472., cum coniuralio a lohanne Vitéz et Iano Pannonio contra Mathiam regem facia supprimitur, Hungáriám reliquisse videlur. Usque ad annum 1476. iterum Bononiae docet. Paene certum habemus librum De in-cognitis vulgo scriptum eum a. 1477. composuisse, propter quem Venetiis ab inquisitoribus in carcerem conicitur et solum Laurentio de Medicibus et Mathia Corvino adiuvantibus iterum liber esse poluit a. 1478., a quo anno usque ad annum 1480. amicilia Mathiae regis utebatur ei dedicans editionem alteram libri De incognitis vulgo scripti. Tunc in Italiam proficiscitur, sed a. 1482. quarlum in Hungaria invenitur. Nescimus, quot annos tunc apud Mathiam regem remanseril, cuius in aula circa annos 1484—86. scripsit De egre-gie, sapienter, iocose dictis ac factis regis Mathiae ad ducem Iohannem eius filium librum. Anno 1489. Laurentio de Medicibus opus De promiscua doctrina compositum dedicavit, quo igitur anno iam denuo in Italia moratur. Anno 1492. in Gallia invenimus ; eodem enim anno Carolo VIII. regi librum, qui De excellentibus inscribitur, dedicat. De ullimis vitae annis paene nihil certi habetur, cui fides habeatur; sunt, qui dicant eum anno 1497. in Bohemia mortuum esse, alii Montanianae (prope Patavium), alii Lugundi ; alii aliis annis.
Opera. Carmina. — Chiromantia. — De egregie, sapienter, iocose dictis ac factis regis Mathiae ad ducem Iohannem eius filium Über. — De homine libri duo. — De incognitis vulgo. — De promiscua doctrina. — Epistolae. — Invectivae in Franciscum Philelphum. — Liber excellentium sive de excellentibus. — Refutatio in Merulam.
* Vitam Galeotti Mártii copiose scripsit E. Ábel. Analecta ad históriám renascentium in Hungaria litterarum spectantia. Budapestini-Lipsiae, 1880., p. 229 —94 (Hungarice.) — Idem, Ga-leotto Marz'o. Ungarische Revue, Budapest, 1881., p 29—42. (Epitome ex opere superius memo-rato Germanice composita.) Vissza